
به گزارش خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «هرمز»، هدایتالله باقرزاده، فعال فرهنگی استان هرمزگان در یادداشتی نوشت: ۱۲ تیرماه ۱۳۶۷، نقطهای سیاه در تقویم انسانیت و نشانی ماندگار از بیعدالتی در تاریخ معاصر است. در این روز، پرواز شماره ۶۵۵ شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران که از بندرعباس به مقصد دبی در حال پرواز بود، تنها هفت دقیقه پس از برخاستن، توسط دو موشک ناو جنگی آمریکایی «یواساس وینسنس» بر فراز آبهای خلیج فارس سرنگون شد. تمام ۲۹۰ سرنشین این پرواز، از جمله ۶۶ کودک، جان خود را از دست دادند.
اما آنچه این تراژدی را به فاجعهای جهانی و نمادی از نقض فاحش اصول انسانی بدل کرد، نهفقط تعداد قربانیان، بلکه ماهیت و زمینههای آن بود. این یک حادثه جنگی یا خطای نظامی ساده نبود؛ بلکه اقدامی عامدانه و نشانهای از سیاست دوگانه آمریکا در قبال حقوق بشر، عدالت و امنیت جهانی بود.
هواپیمای ایرباس ایرانی با مجوز رسمی، از مسیر تعیینشده و در کریدور بینالمللی در حال پرواز بود. تمام دستگاههای مخابراتی روشن بودند، خلبان با برج مراقبت در تماس بود و هیچ نشانهای از تهدید یا اشتباه وجود نداشت. با این حال، این پرنده مسالمتآمیز، آماج شلیک مرگباری قرار گرفت که پاسخی برای آن، حتی پس از دههها، از سوی آمریکاییها داده نشد.
از تلخترین ابعاد این ماجرا، واکنش سرد و توهینآمیز دولت آمریکا بود؛ جایی که فرمانده ناو وینسنس، بهجای محاکمه، با مدال افتخار روبرو شد! گویی جان ۲۹۰ انسان بیگناه، ارزشی در ترازوی سیاستهای خارجی ایالات متحده نداشت. این اقدام نه فقط اهانتی آشکار به ملت ایران، بلکه تمسخر اصول اولیه عدالت و اخلاق جهانی بود.
بندرعباس، نقطه آغاز آن پرواز تلخ، هنوز هم داغدار آن واقعه است. بسیاری از جانباختگان این فاجعه، از مردم همین شهر و نواحی جنوبی کشور بودند. مسافرانی که برخی برای کار، برخی برای دیدار عزیزان و برخی برای آغاز مسیری تازه، راهی آسمان شده بودند، اما بهجای مقصد، سهمشان مرگ در دریا شد.
نام و یاد این قربانیان اکنون بر سنگنوشتهها و یادمانهای شهر حک شده است؛ اما اثر حضورشان در روح و روان جامعه همچنان باقی است. فرزندان آن شهیدان امروز در عرصههای مدیریتی، اجتماعی و فرهنگی فعالاند و نام پدرانشان را نه فقط بهعنوان خاطره، بلکه بهعنوان افتخار زنده نگه داشتهاند. یکی از این چهرهها، فریده عامری است؛ فرزند یکی از شهدای پرواز ۶۵۵ که امروز، با روحیهای استوار، راه پدر را در خدمت به جامعه ادامه میدهد.
۱۲ تیر تنها سالروز یک سقوط نیست؛ بلکه سالگرد افشای چهرهای است که در پشت نقاب دموکراسی و حقوق بشر پنهان شده بود. سالروز سقوط اعتماد مردم جهان به ادعاهایی که امنیت و صلح را نه از مسیر اخلاق، بلکه از دریچه سلطه نظامی تعریف میکنند.
آمریکا در آن سال تلاش کرد با عباراتی چون «اشتباه در شناسایی» یا «اقدام دفاعی» از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند؛ اما مستندات فنی، مسیر پرواز ثبتشده، تماسهای رادیویی مکرر خلبان و مجاز بودن هواپیما در مسیر تجاری، همگی گواه آن است که هیچ ابهامی در ماهیت غیرنظامی پرواز وجود نداشت.
ماجرای پرواز ۶۵۵ نباید در هیاهوی روزمره فراموش شود. این فاجعه یادآور این حقیقت است که امنیت حقیقی، نه در سایه سلاح، که در پرتو عقلانیت، انصاف و احترام به حقوق بشر حاصل میشود. از همین رو، وظیفه امروز رسانهها، نخبگان، فعالان اجتماعی و مردم، زنده نگهداشتن حقیقت این حادثه، روشنگری درباره ابعاد آن و رساندن صدای قربانیان به گوش جهان است.
این فریاد، فریاد انتقام نیست؛ ندای عدالتخواهی است. فریادی برای آگاهی جهانیان و هشداری به نسل امروز و فردا که مبادا فاجعهای چنین، دوباره در جایی از این کره خاکی تکرار شود.
۱۲ تیرماه نهفقط یک یادبود تاریخی، بلکه روزی برای آزمودن حافظه جهانی و سنجش صداقت مدعیان عدالت است. روزی که باید بهعنوان نماد ایستادگی در برابر دروغ، تحریف و جنایت در حافظه جهانی زنده بماند.
تا فرزندان این سرزمین بدانند که آسمان ایران، روزی با خون بیگناهان رنگین شد، و ما، فراموش نکردهایم.