به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی«هرمز»؛ دانیال سالارنسب فعال حوزه رسانه و مسائل تاریخی طی یادداشتی نوشت: منطقه رودخانه یکی از بخش‌های چهارگانه رودان است که نقش برجسته‌ای همیشه در تاریخ جنوب کشور داشته است، اتصال راه‌های باستانی ساحلی به منطقه احمدی و همچنین راه لاجورد که از قدیمی‌ترین راه‌های کشور می‌باشد از رودخانه وارد منطقه گلاشکرد می‌شود و می‌توان این حدود را دروازه شمالی تمدن هرموز باستان لقب داد مسیرهایی که روزگاری مامن بازرگانان با ملیت‌های مختلف بود.
اما می خواهیم در خصوص گوشه‌ای از تاریخ این منطقه سخن بگوییم که شاید با دوران باشکوه خود فاصله دارد، منطقه‌ای که در باستان از جمله اولین نقاطی است که نوشتن را با خط هیروگلیف تجربه کرده است ولی با پادشاهی ناصرالدین شاه دوران سختی را سپری کرد، جنگ‌ها، نابسامانی‌ها و اختلافات مرزی دو استان فارس و کرمان و همچنین تیول داری خاندان قوام شیرازی گواه روزهای مصیبت باری برای این مردمان سلحشور در این برهه از زمان را گواهی می‌دهد.
البته این موارد در سایر نقاط نیز رخ داده است که هدف این نوشتار پرداختن به منطقه رودخانه است که کمتر به صورت مستقل پیرامون آن سخن به میان آمده است.
با شروع جنگ های پنج ساله سعید خان رودباری با شیخ سیف عمانی که در رودان(قلعه کمیز) اردو زده بود، قلعه رودخانه دژ آخرین سنگر این شهرستان در مقابل زیاده خواهی اعراب عمانی بود، دژی که تا روزهای آخر پایداری کرد و در کنار قلعه مسافرآباد موجب شد سربازان ایران حصار استواری برای مقاومت داشته باشند. 
با اخراج اعراب در سال 1270 ه ق از رودان مردم این منطقه منتظر روزهای آرامی بعد از آن همه پیکار را آرزو داشتند، اما این پیروزی بیشتر به نام حاکم فارس نوشته شد، حاکمان رودبار بعد از منفک کردن منطقه جغین به رودبار خواهان جدا کردند منطقه رودخانه از بلوک رودان و احمدی بودند، فرزندان سعید خان رودباری همچون رستم خان مدتی در روخانه ساکن شدند اما حاکم فارس با فرستادن سربازان ایل قشقایی آنها را تا کردی کرمانی به عقب راند، یک مورد دیگر از این زدو خورد ها به اختلاف ملکی شهدوست خان بامری که با طایفه خود در رودخانه ساکن بود با خوانین رودبار بر می‌شود که منجر به نزاع خونینی گردید که در نهایت با وساطت عبدالحمید فرمانفرما حاکم کرمان قضیه خاتمه یافت.‌‌
اما این اختلافات به همین دو نبرد خلاصه نمی شد، رودخانه تبدیل به کانون قدرتنمایی حاکمان کرمان و فارس تبدیل شده بود، اما با روی کار آمدن قوام در فارس و همچنین کنار رفتن خاندان فرمانفرما کفه ترازو به سمت فارس سنگینی نمود.
نکته سوم اوضاع نابسامان این منطقه در این دوره تاریخی بعد از جنگ های اعراب و اختلافات مرزی وقوع خشکسالی و آمدن آفت است، یکی از این سند ها بجز موارد شفاهی در کتاب تاریخ رودبار به قلم احمد امیرسعیدی مالکی است که استشهادیه‌ای از اهالی رودخانه و دیگر مناطق است که گفته شده با وجود اینکه محصول خرمایشان دچار آفت شده قادر به پرداخت مالیات نیستند.
البته خشکسالی به آمدن آفت خلاصه نمی‌شود و ما به اختصار به این موضوع اشاره نمودیم.
نکته چهارم ظهور اشرار در این دوره تاریخی در جنوب کشور است که رودخانه نیز از لطمات این تاخت و تازها بی نصیب نماند و به چند مورد اشاره می کنیم، یکی از این چپاولگران ایل بچاقچی بود که در سال 1316 ق از سیرجان سرازیر شده و مدتی در رودخانه اردو زده و اموال مردم را غارت نمودند، هنوز مردم رودخانه غارت گری افرادی چون قنبر میرداد، کامران خان، زمان و همچنین اشرار بندی که از منطقه مارز و رمشک و بشاگرد می آمدند را از خاطر نبرده اند.
جا دارد یادی کنیم از افراد سلحشوری که با تشکیل گروه های مسلح کوچک در روزگاری که که بین دو سلسله پادشاهی ایران که به نوعی بی دولتی در مناطق مختلف کشور حاکم بود با جان و مال خود از مردم در مقابل اشرار دفاع کردند در منطقه رودخانه می توان از افرادی همچون: درویش موسی، مراد یوسف، چراغ شمس‌الدینی، دادمحمد حمیدی نام برد، یاد و نامشان گرامی باد.
نکته پنجم تیول داری خاندان قوام در بلوک رودان و احمدی می باشد، در اواخر قرن سیزدهم هجری قمری ناحیه رودان و احمدی در تیول خاندان قوام قرار گرفت، با توجه به ناامنی های ذکر شده در منطقه رودخانه چهار نفر از اهالی این منطقه نزد قوام رفتند و در ازای اهدای سالانه دو پنجم محصولشان خواستار امنیت برای خود بودند به این چهار نفر در رودخانه متصالحین می گفتند، البته برخی می گویند که دو پنجم زمین هایشان را هم به قوام بخشیدند، گرچه کشمکش های مرزی بین ایالت فارس و کرمان در اواخر قاجاریه کاسته شد اما قوام برای سرکوب اشرار تقریبا هیچ کاری نکرد و با تشکیل اداره ثبت املاک و اسناد در دوره رضا شاه کل شهرستان رودان فعلی بجز منطقه جغین را با ارئه دلایل واهی به نام خود به ثبت رساند که موجب رکود کشاورزی در بخش رودخانه و همچنین پراکنده شدن مردم و خرده مالکان شد.
«سدیدالسلطنه در این باره آورده است: احمدی و رودان سابقا جزء بندرعباس بوده است که در روزگار وی به همراه سبعه جات ضمیمه ی فارس و جزء تیول قوام الملک گردید.»(مقاله دکتر اشرف السادات باقری) 
البته همه این موارد فقط در این منطقه رخ نداده است و سایر نقاط جنوب چه بسا روزگار تلخ‌تری را سپری کرده است به گونه ای که منطقه رودخانه در موارد زیادی مامن مردمانی از منطقه صوغان، رودبار، بلوچستان و فارس بوده است که اگر پای حرف افراد سالخورده بنشینید از مهاجرت اقوام مختلف از سایر نقاط جنوب کشور به این حدود گواهی می‌دهد.