فاطمیه؛ نقطه اتصال ولایت و عدالت

یادداشت؛

فاطمیه؛ نقطه اتصال ولایت و عدالت

فاطمیه، آغاز مسیر مشروعیت، استمرار عهد ولایت و ترسیم افق عدالت تا ظهور است، این مسیر با دفاع فاطمی آغاز شد، در طول تاریخ با ایستادگی شیعیان ادامه یافت و نهایتاً با قیام موعود به نقطه کمال خواهد رسید.

شنبه, 1 آذر 1404 ,10:05
نویسنده: زینب شکوه حسین آبادی

حجت‌الاسلام والمسلمین اشکان صادق‌نژاد، کارشناس مسائل مذهبی در یادداشتی نوشت: با فرارسیدن ایام سوگ فاطمیه، زمان آن است که این دوره نه تنها به عنوان فصل اندوه، بلکه به عنوان برهه‌ای برای بازاندیشی در مبانی مشروعیت دینی و هویت تمدنی شیعه مورد توجه قرار گیرد.

فاطمیه تنها روایت یک مصیبت نیست، بلکه بازخوانی نقطه‌ای است که در آن مسیر آینده امت اسلامی مشخص شد؛ جایی که تقابل میان «نصّ الهی» و «سلطه مبتنی بر قدرت» آغاز گردید.

حرکت حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) نه واکنشی احساسی، بلکه اقدامی آگاهانه، هدفمند و مبتنی بر حقیقت ولایت بود.

حضرت زهرای مرضیه (س) در دفاع از امیرالمؤمنین (ع)، در واقع از شالوده حکومت الهی پاسداری کردند. حضورشان در میدان، همراه با استدلال دقیق، موجب شد مرز میان مشروعیت مبتنی بر عصمت و حاکمیت نشأت‌گرفته از قدرت‌های اجتماعی روشن گردد.

جهاد فاطمی، نمونه‌ای بی‌بدیل از کنشگری عقیدتی و سیاسی در تاریخ اسلام است. در این حرکت، ملاک مشروعیت بر اساس «تنصیص الهی» معرفی شد، نه بر پایه رأی و مصلحت‌سنجی‌های بشری.

این تقابل فکری، هویت سیاسی تشیع را بنیان نهاد و مسیر آن را از دیگر قرائت‌های اسلامی متمایز ساخت. از نگاه اندیشه فاطمی، حکومت در اسلام صرفاً ابزار اداره جامعه نیست، بلکه تجلی عدالت و ولایت الهی است.

خطبه فدکیه در این مسیر جایگاه ویژه‌ای دارد. این خطبه، نه تنها دفاع از یک حق شخصی، بلکه «بیانیه‌ای فقهی، سیاسی و اجتماعی» برای صیانت از عدالت و حقوق مردم محسوب می‌شود.

حضرت در این سخنرانی، حکمت تشریع احکام را بیان کرده و غصب فدک را نماد غصب حقوق عمومی دانستند؛ حقوقی که باید در سایه ولایت محفوظ می‌ماند. این خطبه، الگوی فقه حقوق عمومی در سنت شیعی و نمونه‌ای برای جهاد تبیین در عصر حاضر است.

فاطمیه را باید یک راهبرد مستمر در تاریخ دانست؛ راهبردی که هدف آن تجدید دائمی بیعت با ولایت و اعلام برائت از مبانی فکری سقیفه است.

عزاداری در این ایام، صرفاً یک مراسم آیینی نیست، بلکه بیانگر بازگشت به اصول اصیل حاکمیت دینی و تاکید بر پیوند تاریخی ولایت با مهدویت است. از این منظر، فاطمیه مقدمه‌ای بر نظریه انتظار و معماری تمدن مهدوی است.

در سیره حضرت زهرا (س)، الگوی «زن تمدن‌ساز» تجلی می‌یابد؛ الگویی که در آن عصمت، حجاب و حضور اجتماعی در کنار هم قرار دارند. ایشان نشان دادند که زنان می‌توانند در بالاترین سطح تأثیرگذاری سیاسی و معرفتی نقش‌آفرینی کنند، بدون آنکه از هویت دینی فاصله بگیرند.

این الگو، در تقابل کامل با نگاه‌های مادی‌گرایانه و فردمحور از جمله فمینیسم مدرن قرار دارد؛ گفتمان‌هایی که از عمق معرفتی بی‌بهره‌اند و بر محور منافع شخصی بنا شده‌اند.

نهضت فاطمی، در طول تاریخ، مرجع شکل‌گیری هویت فکری، اجتماعی و سیاسی شیعه بوده است. این نهضت، معیار سنجش حق‌مداری در تعاملات سیاسی و اجتماعی را ارائه کرده و تولید گفتمان مقاومت در برابر سلطه‌محوری را رقم زده است.

امروزه در مواجهه با نظام‌های فکری مبتنی بر قدرت، بازخوانی این نهضت ضرورتی جدی برای طراحی تمدن نوین اسلامی بر پایه قسط و ولایت است.

فاطمیه، آغاز مسیر مشروعیت، استمرار عهد ولایت و ترسیم افق عدالت تا ظهور است. این مسیر با دفاع فاطمی آغاز شد، در طول تاریخ با ایستادگی شیعیان ادامه یافت و نهایتاً با قیام موعود به نقطه کمال خواهد رسید.