یادداشت؛
آب؛ سرمایه ملی و مسئولیت جمعی ما
نسل جوان ایران، بیش از هر نسل دیگری با پیامدهای بحران آب مواجه خواهد شد. به همین دلیل، نقش آنان در فرهنگسازی، تغییر الگوهای مصرف، بهرهگیری از فناوریهای نوآورانه و تقویت وجدان محیط زیستی، نقشی تعیینکننده است.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «هرمز»؛ حجتالاسلام میثم سالاری در یادداشتی نوشت: امروز بحران آب فقط یک مسئله زیستمحیطی نیست؛ چالشی تمدنی است که آینده اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیت نسلهای بعدی را نشانه گرفته است.
در چنین شرایطی، بیش از هر زمان دیگر نیازمند فرهنگسازی، ترویج احساس مسئولیت جمعی و یادآوری این هستیم که آب نه صرفاً یک منبع مصرفی، بلکه سرمایهای ملی است؛ سرمایهای که از دستدادن آن، به معنای تهدید هویت و پایداری سرزمین ایران است.
در فرهنگ ایرانی - اسلامی، آب همواره جلوهای از پاکی و زندگی دانسته شده است. قرآن کریم در آیهای بنیادین، اهمیت حیاتی آب را چنین بیان میکند:
«وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ» (انبیاء/۳۰)
و ما هر چیز زندهای را از آب آفریدیم.
این آیه نهتنها ارزش وجودی آب را یادآور میشود، بلکه مسئولیت ما در نگهداشت آن را نیز گوشزد میکند؛ زیرا نعمتی که اساس حیات است، بیش از هر چیز نیازمند پاسداری و مدیریت خردمندانه است.
در روایات نیز حفظ آب و پرهیز از اسراف آن، از سفارشهای مهم پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) است.
پیامبر (ص) میفرمایند؛ «لَا تُسْرِفْ فِی الْمَاءِ، وَلَوْ کُنْتَ عَلَی نَهَرٍ جَارٍ» در مصرف آب زیادهروی نکن، حتی اگر کنار رودی جاری باشی.
امام صادق (ع) نیز میفرمایند؛ «إِنَّ لِلْمَاءِ أَهْلًا وَ حَقًّا» برای آب حقّی است و مردمان را نسبت به آن وظیفهای است.
این روایات نشان میدهند که نگاه دین به آب، تنها مصرفی نیست؛ بلکه اخلاقی، حقوقی و مرتبط باعدالت بیننسلی است.
تمدن ایران نیز، تمدنی آبی است؛ از زایش کشاورزی در فلات ایران تا سکونتگاههای کهن در کنار قناتها، کاریزها و رودهای مقدس. ایرانیان باستان آب را «مقدس» میدانستند و آن را نماد پاکی، باروری و زندگی میشمردند.
در سنتهای زرتشتی، «اردویسور آناهیتا» الهه نگهبان آبهاست و احترام به آب تا آنجا اهمیت داشته که ریختن آب آلوده در جویها نوعی گناه دانسته میشد.
آیینهای نوروزی نیز آکنده از نمادهای آبی است؛ از آبفشانی و آبپاشان تا قرارگرفتن آینه بر سفره هفتسین که بازتابی از پاکی و روشنایی آب است.
این سنتها نشان میدهد که حفاظت از آب بخشی از هویت فرهنگی ما بوده و هنوز هم میتواند الهامبخش سیاستگذاریهای امروز باشد.
افزون بر مباحث فرهنگی و اخلاقی، بحران آب امروز پیامدهایی روشن و قابلاندازهگیری دارد؛ کاهش سطح آبهای زیرزمینی و فرونشست زمین در دشتهای مهم کشور، کاهش کیفیت آب آشامیدنی در برخی مناطق شهری و روستایی تهدید امنیت غذایی با افت تولید محصولات کشاورزی، افزایش مهاجرت اقلیمی و تخلیه روستاهای وابسته به کشاورزی و تنشهای اجتماعی و منطقهای بر سر منابع مشترک آب است و این پیامدها نشان میدهد که بحران آب، یک هشدار بلندمدت نیست؛ مسئلهای است که اکنون در زندگی روزمره ما اثر گذاشته است.
نسل جوان ایران، بیش از هر نسل دیگری با پیامدهای بحران آب مواجه خواهد شد. به همین دلیل، نقش آنان در فرهنگسازی، تغییر الگوهای مصرف، بهرهگیری از فناوریهای نوآورانه و تقویت وجدان محیط زیستی، نقشی تعیینکننده است.
امروز در مساجد، هیئتها، مدارس، دانشگاهها و شبکههای اجتماعی، فرصت بزرگی برای تبدیل «مدیریت آب» به یک ارزش اجتماعی و یک افتخار ملی وجود دارد.
نسل جدید اگر بداند که هر قطره آب، تاریخ یک سرزمین را زنده نگه میدارد، بهتر از هر سیاست رسمی میتواند این سرمایه ملی را پاس بدارد.
در این میان تولید محتوای کوتاه، ساده و تأثیرگذار درباره مصرف بهینه آب - از چالشهای دانشجویی تا ویدئوهای آموزشی - میتواند یک موج فراگیر اجتماعی ایجاد کند و آگاهی عمومی را ارتقا دهد.
همچنین تشکیل پویشهایی نظیر «گروههای محافظان آب» در مساجد، مدارس و دانشگاهها برای پایش مصرف، اجرای پروژههای میدانی، همکاری با نهادهای شهری و انتقال آموزش به خانوادهها، نسل جدید را به بازیگری فعال در مدیریت منابع آبی تبدیل میکند.
فرهنگ ایرانی - اسلامی ما سرشار از تأکید بر حرمت آب است؛ از آیات قرآن و روایات اهلبیت (ع) تا سنتهای کهن ایرانی است و اگر این میراث معنوی و فرهنگی را با دانش روز و روشهای مدیریت نوین پیوند بزنیم، میتوانیم بحران آب را نه یک تهدید، بلکه فرصتی برای بیدارسازی اخلاقی، تقویت مسئولیت جمعی و همبستگی ملی بدانیم.
لینک کوتاه خبر
برچسبها
نظر / پاسخ از
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر میگذارید!