هنر سنتی «تولکبافی»، یکی از صنایع دستی منحصربه‌فرد استان هرمزگان، این روزها به دلیل کم‌توجهی در معرض خطر فراموشی قرار گرفته است.
به گزارش خبرنگار حوزه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی«هرمز»؛ تولکبافی، این هنر اصیل که با استفاده از برگ درخت نخل خرما خلق می‌شود، نه‌تنها نمادی از همزیستی انسان با طبیعت است، بلکه نشان‌دهنده ذوق و خلاقیت مردمان دیار هرمزگان در تبدیل مواد اولیه ساده به آثار هنری کاربردی است.
تولک؛ از نخلستان تا زندگی روزمره
تولک (Toulak) به سبدهای بافته‌شده از برگهای نخل خرما گفته می‌شود که عمدتاً برای چیدن خرما و حمل محصولات کشاورزی استفاده می‌شود.
این سبدها به‌دلیل سبکی، مقاومت و انعطاف‌پذیری، جایگزین مناسبی برای ابزارهای پلاستیکی مدرن هستند و هنوز در بسیاری از روستاهای هرمزگان کاربرد روزمره دارند.
مراحل ساخت تولک؛ از برگ تا هنر
جمع‌آوری برگ‌ها: برگهای خشک‌شده نخل خرما (ساز) از نخلستان‌ها جمع‌آوری می‌شوند.
پاک‌سازی و آماده‌سازی: برگ‌ها به دقت تمیز و به صورت نوارهای باریک برش داده می‌شوند.
بافت: هنرمندان با مهارتی که نسل‌به‌نسل منتقل شده، نوارها را به شکل سبدهای دایره‌ای یا مستطیلی میبافند.
تزیین: در برخی مناطق، تولک‌ها با نقوش سنتی یا رنگ‌های طبیعی آراسته می‌شوند.
هنری در خطر فراموشی
با وجود جایگاه ویژه تولکبافی در فرهنگ هرمزگان، این هنر به‌دلیل کاهش تقاضا و ورود محصولات صنعتی، در معرض فراموشی قرار دارد.
استادکاران قدیمی هشدار می‌دهند که اگر حمایت‌های لازم از جمله تسهیلات مالی، آموزش به نسل جوان و معرفی به بازارهای ملی و بین‌المللی انجام نشود، این میراث ارزشمند به تاریخ خواهد پیوست.
راهکارها برای احیای تولکبافی
ایجاد کارگاه‌های آموزشی با مشارکت سازمان میراث فرهنگی و ادارات محلی.
معرفی تولک به عنوان سوغات هنری هرمزگان در جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها.
استفاده از طراحی‌های مدرن برای تولید محصولات متنوع مانند ساک‌های دستی، زیرانداز و دکوراسیون.
روستاهای میناب؛ خاستگاه تولکبافی
بر اساس تحقیقات میدانی و گفتگو با پیشکسوتان محلی، هنر تولکبافی بیشتر در روستاهای حومه میناب و مناطق نخل‌خیز این شهرستان رواج داشته است.
زنان و مردان این روستاها با مهارتی بینظیر، برگهای نخل را به زیباترین شکل میبافند و محصولاتی مقاوم و کاربردی خلق میکنند. متأسفانه امروزه به دلیل کاهش تقاضا و ورود ظروف پلاستیکی، این هنر در معرض فراموشی قرار گرفته است.
تولکبافی نه تنها یک هنر، بلکه نمادی از همزیستی انسان با طبیعت در جنوب ایران است. حمایت از هنرمندان محلی و معرفی این صنعت دستی به جهانیان، گامی مهم در حفظ هویت فرهنگی هرمزگان خواهد بود.
تولکبافی، بیش از یک صنعت‌دستی، شناسنامه فرهنگی مردم هرمزگان است؛ حفظ این هنر نیازمند عزم جمعی و نگاهی نو به فرصت‌های اقتصادی آن است.
شاید امروز تولک تنها یک سبد ساده باشد، اما فردا می‌تواند به نمادی از توسعه پایدار و گردشگری هنری تبدیل شود.
انتهای خبر/
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر می‌گذارید!
